Współpraca pomiędzy przewoźnikami lotniczymi może przybierać różne formy, ale jej cel przeważnie jest taki sam – zwiększenie oferty dostępnej dla pasażera. Dzięki nim LOT może oferować połączenia do miejsc, do których sam ich nie wykonuje, albo w alternatywnych dniach czy godzinach, w których sam nie lata.

Dzięki współpracy linie mogą wykorzystywać swoje synergie siatkowe i oferować pasażerom więcej, niż wynikałoby to z posiadanej przez nie floty i obsługiwanych kierunków. Po pierwsze mogą więc do oferty dodać kierunki, do których nie latają, tak jak np. robi LOT, który lata do Lizbony, dodając kod na rejsach przewoźnika TAP Portugal m.in. na trasie do Porto, czy Funchal na Maderze. Z połączeń przesiadkowych uwzględniających odcinki co najmniej dwóch przewoźników można korzystać również w formule interline, choć z pewnymi ograniczeniami w zakresie tworzenia oferty, wynikającymi ze standardów IATA. Drugim przykładem jest poszerzenie oferty na danych kierunkach, tak jest np. w przypadku połączenia między Warszawą i Stambułem, gdzie w ramach umowy zarówno LOT, jak i Turkish Airlines wzajemnie sprzedają bilety na tej trasie, znacząco zwiększając wybór dla pasażera. Pasażer może polecieć do Stambułu w jedną stronę LOTem, a wrócić Turkish Airlines na jednym bilecie, co bez współpracy na poziomie codeshare nie byłoby możliwe. Z punktu widzenia pasażera najważniejszym aspektem podróżowania na jednym bilecie jest gwarancja przesiadki, czyli zapewnienia ciągłości podróży.

Karol Osuchowski
z Działu Aliansów i Relacji Zewnętrznych PLL LOT, Koordynator Sekcji Partnerstw Codeshare. 

Codeshare, interline, SPA…

W tym drugim przypadku, gdyby takich umów nie było, a pasażer chciał podróżować w konkretnych datach, to musiałby kupić od dwóch przewoźników osobne bilety one way, co jest prawie zawsze mniej korzystne niż kupowanie biletu powrotnego. Ponadto posiadanie dwóch niezależnych biletów może skutkować problemami w przypadku zaistnienia nieregularności.

Jakie zatem mogą być formuły współpracy pomiędzy liniami i czym różnią się wspomniane umowy? Bazową jest umowa interline, która polega na wystawianiu biletów lotniczych na podróże łączone, dzięki której jest możliwe tworzenie i realizacja oferty przewozowej składającej się z segmentów realizowanych przez różnych przewoźników. Taka współpraca oparta jest o ustalone przez IATA (Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Lotniczych) standardy współpracy.

Drugim popularnym rozwiązaniem jest umowa codeshare, w ramach której przewoźnik decyduje się na umieszczenie własnych kodów marketingowych na rejsie partnera. Tylko w tej formie współpracy możliwe jest oferowanie rejsów partnera w ruchu bezpośrednim. Przykładowo, by polecieć z Warszawy do Frankfurtu LOTem, a wrócić rejsem Lufthansy na jednym bilecie, w ramach jednej oferty, przewoźnicy muszą ze sobą współpracować w formule codeshare.

– Bardzo ważne są także umowy SPA (Special Prorate Agreement), które zawierane są pomiędzy liniami. Mogą one, w przypadku partnerów interline, przyjąć własne, a więc różne od standardów IATA zasady rozliczania pomiędzy przewoźnikami, co daje możliwość stworzenia atrakcyjniejszej oferty. Taka umowa jest często podstawą do rozliczania współpracy również na poziomie codeshare – wyjaśnia Osuchowski.

– W ramach umów codeshare można rozliczać się na co najmniej dwa sposoby. Jeden zakłada stałą określoną stawkę w danej klasie rezerwacyjnej na danym odcinku, zaś druga opcja to uzgodnienie w ramach umowy SPA podziału przychodu ze sprzedaży proporcjonalnie do długości segmentów zrealizowanych przez każdego z przewoźników, tzw. prorate – zaznacza Osuchowski.

Wyzwania nie tylko techniczne

Przygotowanie nowej umowy codeshare jest zdecydowanie bardziej wymagające niż przygotowanie porozumienia interline i może zająć kilka miesięcy, a nawet powyżej pół roku. Dla każdego przewoźnika jest to spory wysiłek organizacyjny, ale też i wyzwanie techniczne. Wielu z nich zakłada, że rozmowy są prowadzone w dobrej wierze i już na etapie konsultowania zasad porozumienia sprawdza, jak jego wdrożenie będzie wyglądało od strony technicznej. – Integracja techniczna systemów przewoźników wymaga zaangażowania sporych zasobów i jest dość czasochłonna, ale obecnie nie stanowi dla naszych zespołów większego wyzwania – podkreśla Osuchowski.

O ile na współpracę interline nie wpływają żadne umowy pomiędzy państwami, to dla współpracy codeshare mogą one mieć spore znaczenie. Dobrym przykładem jest tutaj współpraca z Indiami, której ramy stanowi umowa między państwami, regulująca zasady ruchu lotniczego. To porozumienie zawarte przed wielu laty określa m.in. kwestie związane z częstotliwością oraz trasami, które mogą realizować przewoźnicy z obu państw, ale reguluje też kwestię codeshare. Oznacza to, że LOT, zgodnie z aktualnymi warunkami regulacyjnymi, nie mógłby współpracować na poziomie codeshare z innym przewoźnikiem niż Air India. 

Szeroka współpraca LOT

PLL LOT, tak jak wielu przewoźników tradycyjnych, współpracuje z innymi operatorami zarówno w formule interline, jak i codeshare. Obecnie większość partnerów codeshare LOT należy do sojuszu Star Alliance. Dzięki współpracom codeshare poszerza się grono partnerów LOT, a efektem tego jest wspólna wymiana praktyk, pozyskiwania know-how i współdzielenie się wiedzą. Wszystko to odbywa się w granicach ustalonych przez prawo antymonopolowe. 

To, że w przypadku LOT, jak i innych linii lotniczych, umowy codeshare dominują pomiędzy członkami jednego sojuszu, nie wynika z ogólnie narzuconych zasad, ale jest naturalnym efektem bliższej współpracy. – Współpraca codeshare w ramach sojuszu, czyli w naszym przypadku Star Alliance, jest korzystna dla pasażerów poprzez np. uznawalność mil w ramach programów lojalnościowych. Korzystanie ze wspólnej oferty partnerów aliansowych to łatwość utrzymania pewnych standardów w ramach zobowiązań sojuszniczych, np. w zakresie priorytetowego boardingu, priorytetowego traktowania bagażu pasażerów z odpowiednimi statusami w programach lojalnościowych itp. 

W ramach współpracy z partnerami spoza Star Alliance te zasady nie musiałyby być respektowane, a ich wdrożenie byłoby organizacyjnie trudniejsze do zrealizowania. Codeshare w ramach sojuszu ma więc wiele plusów dla pasażera, ale jest też nieco łatwiejszy do obsługi dla samych przewoźników – zaznacza Osuchowski. 

Obecnie (koniec lipca 2025 r.) PLL LOT ma zawarte 22 umów codeshare, oraz 113 umów interline, w tym 67 umów interline z SPA. Liczba połączeń codeshare LOT na rejsach innych przewoźników to 167, zaś kody LOT publikowane przez innych przewoźników obejmują 58 połączeń. Na niektórych z nich swoje kody publikuje po kilku przewoźników.

Rzut oka w przyszłość

W przyszłości skala zawieranych umów codeshareinterline oraz same zasady współpracy pomiędzy przewoźnikami będą się zmieniać. W przypadku LOT cześć tych zmian będzie związana z planowanym szybkim rozwojem, zwłaszcza po przeprowadzce do nowego hubu, jakim będzie dla narodowego przewoźnika Centralny Port Komunikacyjny.

– Ruch lotniczy w Warszawie od lat rośnie a wraz z nim rośnie liczba pasażerów przewożonych przez LOT. Im większy jest hub lotniczy i im większa jest liczba tradycyjnych przewoźników operujących z danego hubu, tym z jednej strony jest większa konkurencja między przewoźnikami, ale z drugiej też większa możliwość współpracy jeśli chodzi o połączenia tranzytowe. Ogólnie im większy hub tym więcej możliwości zawierania współprac w ramach wspólnej oferty biletowej. Tak było ze współpracą ze wspomnianym już portugalskim TAP – uruchomienie bezpośredniego połączenia TAP Portugal z Warszawy do Lizbony pozwalało nam już wtedy, jeszcze przed uruchomieniem operacji własnych LOT, na oferowanie pasażerom biletów do Lizbony z Rygi, Sztokholmu, czy Tokio z przesiadką w Warszawie – mówi Osuchowski.

Zmiany mogą dotyczyć także samych zasad współpracy. Obecnie w ramach IATA prowadzone są działania mające na celu stworzenie nowego podejścia do zarządzania ofertą linii lotniczych w ramach tzw. ONE Order. – Partnerstwa również zmienią swój kształt. Choć cele pozostaną te same, zmienione zostaną standardy współpracy – podkreśla Osuchowski.

IATA CODE Airline name
A3 
Aegean Airlines 
AC 
Air Canada 
AI 
Air India 
AZ 
ITA 
B6 
JetBlue 
BR 
EVA Air 
BT 
Air Baltic 
CA 
Air China 
EN 
Air Dolomiti 
LG 
Luxair 
LH 
Lufthansa 
LX 
SWISS 
LY 
El Al 
MS 
Egyptair 
NH 
All Nippon Airways (ANA)
OS 
Austrian Airlines 
OU 
Croatia 
OZ 
Asiana Airlines 
SK 
SAS 
SQ 
Singapore Airlines 
TK 
Turkish Airlines 
Post Views: 4